Ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu implementuje do Polskiego porządku prawnego dyrektywę UE 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (IV dyrektywa AML), która nakłada na państwa członkowskie obowiązek przechowywania informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w centralnym rejestrze oraz obowiązek udostępniania tych informacji właściwym organom i jednostkom analityki finansowej, a także podmiotom zobowiązanym (w ramach stosowania środków należytej staranności wobec klienta).
W związku z powyższym na Ustawodawca stworzył Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR), który rozpoczął swoje działanie od 13 października 2019 roku.
Ministerstwo Finansów tłumaczy, że jednym z głównych zadań CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, posiadanie dokładnych i aktualnych danych o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania tych zjawisk, ponieważ uniemożliwia przestępcom ukrycie swojej tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej. Publiczny charakter rejestru, umożliwiający każdemu nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych, zapewnia również większą kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie oraz przyczynia się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.
W związku z powstaniem Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych każda spółka wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), za wyjątkiem publicznych spółek akcyjnych, ma obowiązek zgłosić do CRBR dane swojego beneficjenta rzeczywistego, to jest osoby fizycznej sprawującej bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółką.
Jak definiują przepisy, beneficjent rzeczywisty to osoba fizyczna lub osoby fizyczne: sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę lub w imieniu, których są nawiązywane stosunki gospodarcze bądź jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
W przypadku spółki beneficjentem rzeczywistym jest:
- Osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej.
- Osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu.
- Osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki bądź łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu.
- Osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy o rachunkowości (spółka dominująca).
- Osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Zatem w przypadku spółek z o.o. beneficjentem rzeczywistym będzie wspólnik bądź wspólnicy, którzy posiadają więcej niż 25% udziałów. Do rejestru należy zgłosić w szczególności informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.
Nowe spółki mają 7 dni roboczych od wpisu w KRS na zgłoszenie takich informacji. Spółki wpisane dokonują zgłoszenia do 13 kwietnia 2020 roku. W przypadku zmian w zakresie zgłoszonych beneficjentów rzeczywistych Spółki powinny zgłosić zmianę do CRBR w ciągu 7 dni roboczych od zaistnienia zmian. Za wpis nie jest pobierana żadna opłata, jednakże na spółkę, która nie zgłosiła informacji o beneficjentach rzeczywistych w wymaganym terminie może być nałożona kara do 1.000.000 zł.
Zgłoszenia w formie elektronicznej dokonuje osoba reprezentująca spółkę. W celu dokonania zgłoszenia do CRBR należy przejść na stronę ministerstwa: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/, a następnie wybrać ,utwórz zgłoszenie’. Zgłaszane dane powinny być prawdziwe (pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia), a zgłoszenie opatrzone powinno być kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP.
Informacje o beneficjentach rzeczywistych (a także o członkach zarządu i wspólnikach reprezentujących spółkę) zgłoszone do rejestru będę dostępne dla każdego on-line, bez jakichkolwiek ograniczeń.